روزشمار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آغاز شده است و کاندیداها با اعلام برنامه‌های خود در حوزه‌های مختلف سعی در جلب نظر مردم دارند. در این میان صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهمترین حوزه‌های اقتصادی که می‌تواند سبد صادرات غیرنفتی را متنوع‌تر کند، بسیار اهمیت دارد. بخش خصوصی و فعالان گردشگری انتظار دارند کاندیداها برای این حوزه برنامه ویژه داشته باشند. در ادامه گفت‌وگو با دست‌اندرکاران و کارشناسان حوزه گردشگری، این بار سراغ علی رحیم‌پور رفتیم. او که مسئولیت‌هایی مانند مدیرعاملی و عضویت در هیات مدیره هلدینگ گردشگری تامین اجتماعی (هگتا)، مدیرکلی نظارت بر تاسیسات گردشگری کشور و… را در کارنامه دارد، اکنون مدیرعامل گروه هتل‌های بین‌المللی رکسان است. از نظر رحیم‌پور، حضور موثر در نمایشگاه‌های بین‌المللی، نگاه کردن به گردشگری به عنوان استراتژی توسعه کشور و پرهیز از تصدی‌گری دولتی، مهمترین مسائلی هستند که رئیس‌جمهور در زمینه گردشگری باید به آنها توجه داشته باشد. گفت‌وگوی «سفر امروز» را با علی رحیم‌پور در ادامه بخوانید.
آیا توجه به آغاز تبلیغات انتخاباتی و مناظرات، بازار وعده‌های انتخاباتی داغ شده است؛ باتوجه به ظرفیت‌های بالای گردشگری ایران انتظار می‌رود که کاندیداها در وعده‌ها و برنامه‌های خود به این حوزه نیز توجه داشته باشند. از نگاه شما به عنوان یکی از فعالان بخش خصوصی صنعت گردشگری کشور، دولت آتی باید برای رونق و اعتلای این صنعت چه اقداماتی را در دستور کاری خود قرار دهد؟
به نظرم اتفاقی که باید در حوزه گردشگری بیفتد این است که هم حاکمیت، هم دولت و هم نمایندگان مجلس به این نتیجه برسند که گردشگری می‌تواند برای کشور به عنوان یک صنعت پویا درآمد ارزی ایجاد کرده و در زمینه ایجاد اشتغال پایدار کمک‌کننده باشد. از سوی دیگر گردشگری می‌تواند دستاوردهای فرهنگی، تاریخی، طبیعی و میراثی کشور را به دنیا معرفی کند.
توجه داشته باشید کشور یکسری منابع گردشگری دارد که نیاز داریم با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، این داشته‌ها و این منابع گردشگری تبدیل به دارایی شوند. به نظرم بهترین راه‌حل این است که این داشته‌ها را تبدیل به محصول یا بسته کرده و برنامه سفر تدوین کنیم تا آژانس‌های مسافرتی کشور بتوانند این بسته‌ها را در بازار تجارت بین‌المللی گردشگری جهانی، یعنی در نمایشگاه‌های بزرگ دنیا نظیر فیتور اسپانیا،تراول مارکت دبی و سایر نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی عرضه کنند.
اتفاقی که تاکنون افتاده اما این است که نتوانسته‌ایم در این بازارها حضور داشته باشیم. به هر صورت مشکلاتی به سبب مسایل مرتبط با تحریم‌ها داشته‌ایم اما یک بخشی از مشکلات هم مربوط به آن است که نتوانسته‌ایم کارآمدی لازم را در حوزه گردشگری در زمینه‌های آموزش، خدمات و تسهیلات گردشگری فراهم کنیم.
در زمینه زیرساخت‌های مرتبط با گردشگری چه اولویت‌هایی وجود داشته و به زعم شما رییس جمهور آتی برای رفع موانع زیرساختی باید چه اقداماتی انجام دهد؟
چناچه قصد داشته باشیم گردشگری کشور را توسعه دهیم باید در حوزه‌های اقامت، پذیرایی، حمل و نقل و تورگردانی، تسهیلات فراهم کنیم. افزون بر این حتما باید ناوگان ریلی و هوایی کشور را نوسازی کنیم تا گردشگران علاقه‌مند بتوانند با آسودگی وارد ایران شوند.
به هر صورت باید اذعان داشت که مشکلاتی در زمینه گردشگری داریم اما آنچه که اکنون به عنوان یک خواسته از رییس جمهور آتی داریم این است که کمک کند توسعه صنعت گردشگری به عنوان یکی از استراتژی‌های توسعه کشور قلمداد شود و جزء اولویت‌ها باشد. باتوجه به منابع بسیار متعددی که در حوزه میراث فرهنگی و جاذبه‌های طبیعی داریم، می‌توانیم جزء مهمترین مقاصد گردشگری دنیا باشیم. توجه داشته باشید، گردشگری تنها حوزه‌ای است که می‌تواند به متنوع کردن سبد درآمدهای ارزی کشور کمک کند. لازمه این امر هم آن است که مزیت‌های ویژه و رقابتی کشور را شناسایی کرده و از آنها بهره ببریم.
در دنیای امروز زیرشاخه‌های متنوعی برای صنعت گردشگری ایجاد شده که از گردشگری سلامت تا گردشگری زیارتی، ادبی و انواع دیگر را شامل می‌شود. فکر می‌کنید ایران در چه زیرشاخه‌هایی از گردشگری ظرفیت و توان بالقوه مناسبی دارد؟
در زمینه زیرشاخه‌های گردشگری نظیر گردشگری سلامت و درمان هم مزیت ویژه و هم مزیت رقابتی در کشور داریم. یعنی هم پزشکان متخصص و خوبی داریم و هم نرخ خدمات گردشگری نسبت به سایر دنیا ارزان است، پس این مزایا می‌تواند باعث شود که برای جذب گردشگران سلامت اقدام کنیم.
در حوزه‌های اکوتوریسم و ژئوتوریسم نیز می‌توانیم بهترین مقاصد را در کشور شناسایی کرده و به گردشگرانی که به این حوزه علاقه‌مند هستند، معرفی کنیم.
برای آنکه بتوانیم از ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در حوزه گردشگری داریم به شکل بهینه استفاده کنیم چه پیش شرط‌هایی وجود دارد که رییس جمهور آتی باید به آنها توجه داشته باشد؟
به نظرم دولت آتی باید در حوزه ارتقای کیفیت منابع انسانی و به کارگیری نیروی انسانی متخصص و شایسته سالاری از صدر تا ذیل وزارت گردشگری اعتقاد داشته باشد.
رییس جمهور و دولت آتی باید کمک کنند چه در سطح ملی و چه در استان‌ها از افراد متخصص استفاده شود؛ این اتفاق اما تاکنون نیفتاده است و به نظرم مهمترین خسران و زیان نیز از همین بابت بوده است. یعنی از افرادی استفاده شده که در زمینه گردشگری تخصص لازم را نداشته‌اند.
یکی از مسایل مهم برای پویایی صنعت توریسم در یک کشور برخورداری از سیستم آموزشی قوی و تربیت نیروهای متخصص و آموزش دیده است.فکر می‌کنید مسایل مرتبط با آموزش تا چه حد در گردشگری ایران مورد توجه قرار گرفته است؟
به نظرم بخش آموزش گردشگری در کشور فراموش شده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران «هتل اسکور» در کشور تعطیل شده است. یعنی نتوانستیم اگر هتلی را احداث کردیم نیروهای مورد نیاز را برای آن آموزش دهیم. به نظرم باید در کشور مدرسه هتل‌داری داشته باشیم و آموزش ضمن خدمت کارکنان دولت که مرتبط با حوزه گردشگری هستند نیز باید راه بیفتد تا بتوانیم نیروی مورد نیاز را تامین و تربیت کنیم.
همچنین افراد متخصص در حوزه آژانس‌ها، هتل‌ها و در زمینه مراکز اقامتی و پذیرایی کشور باید تربیت شوند. به نظرم این موارد می‌تواند جزء اولویت‌های اصلی باشد اما از همه مهمتر این است که این اعتقاد را به وجود آوریم که گردشگری می‌تواند در کشور شغل ایجاد کند و ایجاد اشتغال می‌تواند در زمینه کاهش مفاسد اجتماعی در جامعه اثرگذار باشد.
اگر به ۱۰ کشور برتر دنیا در حوزه گردشگری نگاه کنید می‌بینید که در آنها کمترین سرقت و نابهنجاری اجتماعی صورت گرفته است؛ علت نیز آن است که گردشگری در این کشورها شغل ایجاد کرده و مردم بیکار نیستند که دنبال مفسده‌های اجتماعی باشند. این‌ها بحث‌های بسیار جدی است که رییس جمهور آینده می‌تواند با کمک شورای راهبردی که با استفاده از بخش غیر خصوصی در این زمینه تشکیل می‌دهد به آنها جامه عمل بپوشاند.
فکر می‌کنید نگاه دولت آتی باید به بخش خصوص حوزه گردشگری چگونه باشد؟ آیا باید تصدی‌گری‌ها در دست دولت باشد و یا این موضوع به بخش خصوصی واگذار شود؟
به هر روی گردشگری یک صنعت متکی به بخش خصوصی است، لذا به نظرم دولت می بایست تمامی تصدی‌ها را به تشکل‌های صنفی گردشگری واگذار کند.
درواقع کار را باید به اهلش سپرد و گردشگری هم اصولا دولتی نیست. در نظر داشته باشید که حوزه‌های گردشگری و صنایع‌دستی کاملا خصوصی هستند اما میراث فرهنگی مربوط به حوزه تصدی‌گری دولت است؛ اگرچه در این زمینه نیز می‌توان از ظرفیت‌های بخش خصوصی استفاده کرد. یعنی حتی این امکان وجود دارد که مثلا مسوولیت اداره موزه‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرد.
در نهایت به نظرم دولت باید توجه داشته باشد اگر صنعت گردشگری در دنیا رشد کرده، علتش آن است که تصدی گری ها را به بخش خصوصی سپردند و دولت ناظر بوده و صرفا نظارت عالیه دارد و ما هم باید همین مسیر را دنبال کنیم.
