پیداست که آنچه در فعالیت تشکل‌های بخش خصوصی از جمله در حوزه گردشگری بیش از هر چیز اهمیت دارد، هم‌صدایی و انسجام اعضاست. اگر نمایندگان یک صنف، ورای اختلافات داخلی، نتوانند در رویارویی با امور یک‌صدا باشند، توان پیگیری و تحقق خواست‌ها و مطالبات مشروع خود از بخش دولتی را هم نخواهند داشت.
اگرچه اختلاف نظر در کار صنفی و شورایی امری طبیعی است و حتی باید از آن برای رسیدن به «خرد جمعی» استقبال کرد اما گاهی این اختلاف‌ها چنان دامن‌گیر صنف می‌شود که امور محوله را تحت تاثیر قرار داده و کانع از انجام کارها می‌شود. صنف دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی کشور در سال‌های گذشته، مصداق تشکلی بوده که اختلاف‌ها در آن حتی سبب انشقاق و انشعاب گروه گسترده‌ای از اعضا که همان تشکل‌های استانی باشند، شده است. کیست که نداند دود آتش این اختلاف به چشم فعالان واقعی صنف خواهد رفت!
در ادامه گفت‌وگوهای «سفر امروز» با فعالان صنف دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، این بار سراغ محمد حسن کرمانی، رییس پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران رفتیم. اختلافات تشکل‌های آژانس‌های مسافرتی، «سفر امروز» این بار به سراغ محمد حسن کرمانی رییس سابق انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران رفتیم و با او در خصوص علل و ریشه‌های این اختلافات‌ها گفت‌وگو کردیم.
ریشه اختلافات تشکل‌های مرتبط با دفاتر خدمات مسافرتی
وزارت گردشگری در سال‌های گذشته بارها خواستار آن شده است که که تشکل‌ها از زیر نظر وزارت کار خارج و زیر نظر وزارت گردشگری قرار گیرند و به اصطلاح «حرفهای» شوند. با این حال بخشی از تشکل‌ها از جمله تشکل دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی -به هر دلیلی- تاکنون اقدام به حرفهای شدن نکرده‌اند.
رییس پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران که تجربه سال‌ها ریاست این تشکل را دارد در خصوص ریشه این مشکل و راهکار برطرف شدن آن به «سفر امروز» گفت: اختلاف بخش خصوصی زمانی رفع می‌شود که دولت از دخالت مستقیم یا غیرمستقیم در کار تشکل‌های بخش خصوصی دست بردارد. باید اذعان داشت که خود وزارتخانه باعث بیشتر شدن اختلاف بخش خصوصی و تشکل‌ها شده است. توجه داشته باشید که اعضای تشکل‌های بخش خصوصی کارمندان دولت نیستند. آن‌ها مجموعه‌ای از افرادی هستند که در بخش خصوصی کار می‌کنند و به دولت مالیات می‌دهند. با چنین وضعیتی معنا ندارد که تشکل بخش خصوصی اوامر آن را اجرا کند.
محمد حسن کرمانی افزود: بنابراین به نظرم هدایت نامحسوس تشکل‌های بخش خصوصی از سوی دولت که از دو دولت پیش آغاز شد، بزرگ‌ترین جفایی است که در حوزه گردشگری در حق بخش خصوصی شده است. من، آن زمان هم مخالف این موضوع بودم. چرا که بخش خصوصی را از فعالان مستقل و قدرتمند عاری می‌کند که کرده است. دولت نباید دنبال این باشد که بخش خصوصی را زیر مهمیز خودش بکشد و آدم‌های مورد نظر خود را در تشکل‌ها قرار دهد. اگر این‌گونه نیست بیایند و توضیح دهند که هدف‌شان از این اقدامات -که همه می‌دانیم و نیازی به توضیح و تکرار ندارد- چیست ! متاسفانه هدف‌شان فقط اعمال قدرت و نفوذ است.
او با بیان این‌که تشکل‌های بخش خصوصی باید مستقل باشند، افزود: تشکل‌ها در عین کارکردن در چارچوب‌های قانونی وزارت، باید استقلال داشته باشند. وزارتخانه صرفا باید بر قانونی بودن کار آن‌هانظارت کند؛ نه این‌که به دنبال کنترل و هدایت آن‌ها باشد و بخواهد نیزروهای خودش در این تشکل‌ها باشند. وزارت کار بدهد و قرار نیست دولت یا وزارت گردشگری در فعالیت‌های تشکل‌ها دخالت داشته باشند. دخالت وزارتخانه در امور تشکل‌ها می‌تواند منجر شود به این‌که وزارت گردشگری بخواهد افراد حاضر در تشکل‌ها را تایید و یا رد کند. وقتی حضور بخش خصوصی در تشکل خود مشروط به تایید یا رد وزارتخانه شود، طبیعتا دیگر به چنین ساختاری نمی‌توان «تشکل بخش خصوصی»گفت.
دلیل اختلافات میان اعضای تشکل
رییس پیشین انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران در خصوص علت مشکلات بین اعضای تشکل‌های دفاتر خدمات مسافرتی این‌طور توضیح داد: علت این موضوع نیز دولت و دخالت آن در سرنوشت بخش خصوصی است. زمانی که دولت در جلسات با یکی از اعضا یا تشکل‌های بخش خصوصی نشسته و صحبت‌های آن را بشنود اما به سایر اعضا و تشکل‌ها بی تفاوت باشد، طبعا در بخش خصوصی اختلاف و مشکل ایجاد می‌شود. به نظر من راه حل مشکل این است که رییس دولت به بخش‌ها و نهادهای مختلف دولتی دستور دهد که در کار بخش خصوصی دخالت نکنند. چنان‌چه بخش خصوصی در درون خودش هم مشکلی داشته باشد، خودش قادر به حل مشکل خواهد بود، مشروط به این‌که طرفین اختلاف از اهرم فشار بیرون از صنف استفاده نکنند. کافی است دولت مثلا ۶ ماه کاری نکند و از بخش خصوصی و تشکل‌های مرتبط با حوزه خدمات مسافرتی بخواهد که به اجماع برسند و بعد بیایند حرفش را بزنند. به عنوان کسی که رییس صنف بوده می‌گویم ریشه بسیاری از مشکلات بخش خصوصی، دخالت دولت است. دولت نباید در کار تشکل‌ها و بخش خصوصی دخالت کند.
کرمانی همچنین گفت: به اعتقاد من تاکنون دولت بزرگ‌ترین مانع توسعه گردشگری در کشور بوده و البته با در اختیار داشتن تمام ابزار امکان فرار به جلو داشته و همه ناتوانی و ناکارآمدی خود را به گردن بخش خصوصی انداخته و این نه تنها یک سنت برای مدیران بعدی شده، بلکه زمینه طلبکاری مستمر و تظاهر به حق به‌جانب بودن دولت را هم فراهم آورده است. به هر حال حرفهای ما بیش از این‌ها است ولی به همین اندازه بسنده می‌کنم و فکر می‌کنم دلیل آن هم روشن است
او در پایان گفت: به عنوان یک عضو خانواده گردشگری و دفاتر خدمات مسافرت هوایی، خود را عضو انجمن صنفی ذفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی نمی‌دانم چون از نظر من فعالیت این تشکل عملا با ماهیت بخش خصوصی تعارض دارد.
