مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی معتقد است حضور گردشگر در کشور، زمینه‌ساز دیپلماسی گردشگری است و باید به این موضوع توجه ویژه شود.
به گزارش «سفر امروز» یکی از مسایلی که دولت چهاردهم در زمان روی کار آمدن بر آن تاکید ویژه داشت، بحث گفت‌و‌گو و تعامل با جهان بود. محمد جواد ظریف، معاون راهبردی رییس جمهور هم در صحبت‌هایی که در خصوص گردشگری داشت، مهمترین تاکیدش بر این بود که نه تنها دیپلماسی می تواند مسیر گردشگری را باز کند، بلکه برعکس به جریان افتادن گردشگری هم میتواند زمینه‌ساز بهبود شرایط دیپلماسی کشور شود.
برای بررسی بیشتر این موضوع سراغ مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی رفتیم. مسلم شجاعی ضمن تاکید بر تاثیرگذاری گردشگری بر دیپلماسی، به شرح اقدامات انجام شده از سوی وزارت گردشگری برای بهره‌مندسازری کشور از این فرصت پرداخت و همچنین از مشکلات توسعه گردشگری کشور گفت.
مساله رابطه متقابل گردشگری و دیپلماسی موضوعی اساسی است که در مجامع علمی خیلی به آن پرداخته شده است و در دولت چهاردهم مورد تاکید مقام‌های دولتی قرار گرفته است. نظر شما در این خصوص چیست و فکر می‌کنید که توسعه گردشگری ورودی به کشور چگونه میتواند زمینه‌ساز بهبود روابط دیپلماتیک ایران و کمرنگ شدن ایران هراسی شود؟
سوال هوشمندانه‌ای پرسیدید. تجربه دانشگاهی و عملیاتی من می‌گوید که موثرترین راه مقابله با ایران هراسی، گردشگری است. مقام معظم رهبری پیش از اتفاقات و تنش های اخیر با اسراییل فرمودند که امروز استثمار و استعمار جهانی با جنگ نمی‌آید و از راه فرهنگی ورود پیدا می کند و ابزار مقابله با این مساله هم باید فرهنگی باشد.
توجه داشته باشید که در دنیای امروز اگر کشوری تیزری تبلیغاتی بسازد، مخاطب اینطور فکر می‌کند که ممکن است، دستکاری شده و سفارشی باشد اما اعتماد بیشتری به پیامی که یک کاربر با گوشی خود ضبط و منتشر کرده است، دارد. نسل چهارم بازاریابی هم می گوید اصل و محور پیامی است که مصرف کننده می‌دهد. در بحث فروش کالا هم می‌بینید که بخش کامنت‌ها و نظرات کاربران، برای مردم بیشتر اهمیت دارد و کسی که قصد سفر دارد به این نظرها بیشتر اعتماد دارد و از این طریق بهتر با نقاط ضعف و قوت کشور مورد نظر آشنا می‌شود. وقتی یک فرد روس یا چینی نظرات یک گردشگر عادی از ملیت خود را دیده و می‌خواند که مثلا غذای یک هتل ایراد داشته و یا مطلوب بوده و یا وضعیت امنیت مطلوب بوده است، بیشتر اطمینان می‌کند. با این نگاه می‌توان فهمید که حضور گردشگر در کشور واقعا زمینه‌ساز دیپلماسی است.
برای بهبود جریان گردشگری ورودی به داخل کشور و از این طریق کمک به دیپلماسی چه الزاماتی وجود دارد و شما چه اقداماتی در این راستا در دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به انجام رسانده‌اید؟
باید اذعان کنم که به تنهایی نمی‌توانیم زمینه را برای استفاده از ظرفیت گردشگری جهت بهبود دیپلماسی فراهم کنیم. آوردن فم‌‍‌تور، تولید محتوا و برگزاری رودشو و تولید محتوا برای گردشگران خارجی که از سوی دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این مدت انجام شده است، به تنهایی کافی نیست.
جذب گردشگر خارجی از مثلا کشوری نظیر چین الزاماتی دارد که باید به آن توجه شود. گردشگر چینی برای ورود به ایران، نیاز به تامین پروازهای کافی دارد، در حالی که زیرساخت کنونی کافی نیست. این ضعف‌ها به دستگاه مرتبط منتقل شده است اما برای نهادهای مرتبط هم یکسری محدودیت‌ها وجود دارد و نمی‌توانند ظرفیت لازم را تامین کنند.
بنابراین مسایل مختلفی زنجیروار در کنار هم هستند که برای ورود گردشگر و استفاده از ظرفیت دیپلماسی گردشگری باید کنار هم قرار بگیرند و اگر این الزامات فراهم باشد، می‌توان خیلی کارها برای بهبود دیپلماسی از طریق گردشگری انجام داد. به هر روی واقعیت امروز ایران را گردشگر خارجی میتواند به خارج از کشور انتقال دهد و گردشگری نمایشگاه زنده پیشرفت ایران است. گردشگر در مرحله نخست با خط هوایی ایرانی یا خارجی وارد کشور می‌شود و متوجه می‌شود که ایران فرودگاه و خط هوایی دارد. دیدن اتوبان‌ها، هتل‌های ۵ ستاره، تاریخ ریشه‌دار و مردم مهمان‌نواز ایران هم سبب می‌شود که گردشگر، شخصا با امکانات و شرایط کشور از نزدیک آشنا شده و آنها را تجربه کند. توجه داشته باشید که مهمترین مزیت ایران در حوزه دیپلماسی گردشگری همین مهمان‌نوازی مردم ایران است؛ ما مردمی داریم که لبخند از روی لبانشان گم نمی‌شود و ارتباط خوبی با گردشگران خارجی دارند.
بنابراین حقیقتا گردشگری همانطور که اشاره داشتید ابزار دیپلماسی و خصوصا دیپلماسی عمومی است و علت نیز درگیری گردشگر با مردم است. البته کشور در حوزه زیرساخت ضعف‌هایی هم دارد و شاید برخی از مردم کج‌رفتاری هم بکنند اما وقتی گردشگر خارجی کل سفر را یکجا در نظر می‌گیرد، ایران برایش جذاب است.
به نظر شما برای ارتقای صنعت گردشگری و اثربخش شدن این حوزه جهت نقش‌آفرینی در دیپلماسی عمومی چه اقداماتی باید صورت گیرد و چه نهادهایی باید پای کار بیایند؟
برای بروز و ظهور ظرفیت‌های گردشگری در حوزه دیپلماسی نباید صرفا نگاه‌ها معطوف به معاون گردشگری یا وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باشد.
گردشگری باید به عنوان یک اولویت در نظام حکمرانی کشور مطرح شود. به هر روی گردشگری میتواند در زمینه اشتغالزایی برای زنان و مناطق محروم اثرگذار باشد و به معرفی تاریخ و فرهنگ کشور کمک کند و زیرساخت‌هایی نظیر هتل و راه هم که برای آن ایجاد می‌شود باقی می‌ماند و اینگونه نیست که مثل چاه نفت بعد از مدتی خالی شود و چیزی باقی نماند.
در نهایت به نظرم باتوجه به جمیع این موارد، نظام حکمرانی کشور باید به این نتیجه برسد که گردشگری را مورد توجه قرار دهد و آن را تقویت کند.
