جلسه هماندیشی جامعه حرفهای هتلداران ایران در سازمان منطقه آزاد کیش با حضور معاون گردشگری این سازمان برگزار شد.
به گزارش «سفر امروز» اعضای هیات مدیره تشکل ملی هتلداران که برای سفری سه روزه به دعوت و میزبانی هتل آسمان رویال به کیش رفته بودند، صبح چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت با حضور اعضای جامعه هتلداران جزیره، جمعی از فعالان و سرمایهگذاران، اهالی رسانه و… با معاون گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش نشست هماندیشی داشتند. این نشست به بحث و تبادل نظر درباره مسایل روز صنعت گردشگری ایران و کیش، بررسی مشکلات و موانع و ارائه پیشنهادهایی برای برونرفت از مشکلات اختصاص داشت.
باورها به گردشگری تغییر کرده است
در ابتدای نشست، دبیر جامعه حرفهای هتلداران جزیره کیش به مهمانان خوش آمد گفت. مهرداد تاوتلی با بیان اینکه گردشگری امروزه در کشور ما معنایی فراتر و گستردهتر از گذشته پیدا کرده است، از گسترش مفهوم این صنعت در مردم و اذهان عمومی گفت.
او یادآور شد که در کشور ما در این سالها باورها به گردشگری دستخوش تحول شده است.
دبیر جامعه حرفهای هتلداران جزیره کیش تصریح کرد: امروز گردشگری در کشور ما حتی در روستاها هم موضوعیت پیدا کرده و نگاهها به آن متحول شده است او اضافه کرد که باید از این ظرفیت استفاده شود.
رونق گردشگری از رهگذر گفتوگو با جهان
در ادامه این نشست، دبیر انجمن سرمایهگذاران و کارآفرینان جزیره کیش نیز دقایقی صحبت کرد. محسن قریب گفت: گردشگری در سالهای گذشته آسیبهای زیادی دید. کرونا و ممنوعیت تجمعات و مسایل دیگر خسارات زیادی به این صنعت زد. این وضعیت همانطور که میدانیم گردشگری را با مشکلات بسیار بزرگی روبهرو کرد.
او افزود: متاسفانه کشور ما در تبلیغات، مسائل محیط زیست و خیلی دیگر از حوزهها رتبه جهانی خوبی ندارد اما با این وجود نرخ رقابتی سفر به ایران خوب است. او بهرهبرداری از موقعیت و جاذبههای گردشگری کشور در سطح جهان را در گرو اعتمادسازی بینالمللی و تمهیدات دیپلماتیک دانست و گفت: از راه گفتوگو با جهان است که میتوانیم شرایط را برای ورود گردشگران خارجی به ایران فراهم کنیم.
دبیر انجمن سرمایهگذاران و کارآفرینان جزیره کیش ابراز تاسف کرد از اینکه تنها تعدادی از مقاصد گردشگری در سطح کشور شناخته شده هستند. او گفت: هنوز نزدیک به ۲۰ استان ما برای مردم کشور خودمان چندان شناخته شده نیستند! مردم ما هنوز نمیدانند که این استانها چه جاذبههای بینظیری دارند و بعضاً حتی زیرساختهای قابل ملاحظهای برای گردشگری در آنها ایجاد شده است.
اهمیت نیروی انسانی کارآمد برای هتلها
در ادامه این نشست سرمایهگذار هتل رویال آسمان کیش و عضو هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران نکاتی را پیرامون مهمترین نیازها و ملزومات صنعت گردشگری کشور بیان کرد. کریم بیگی گفت: اگر میخواهیم مهمانانمان را به سفیرانی تبدیل کنیم که خود بهترین مبلغ و معرفیکننده جاذبههای گردشگری کشورمان باشند، باید به فکر ایجاد زیرساختهایی باشیم که لازمه این امر است. او نیروی انسانی کارآمد را یکی از مهمترین ملزومات کار در صنعت گردشگری و خصوصاً هتلداری دانست و توضیح داد: نیروی انسانی در صنعت هتلداری ویژگیهای خاص خود را دارد. کسی که در هتل کار میکند، متفاوت است با کسی که مثلاً در صنایع دیگر مشغول است. کارکنان هتل، سر و کارشان با انسانهاست، نه با دستگاههای صنعتی کارخانهها. رفتار با انسان، آداب، فرهنگ، تخصص و روحیه خاص خود را میطلبد. کارکنان هتلها با انسانهایی روبهرو هستند که از هتل خدمات ویژه میخواهند. طبعاً ارائه این خدمات ویژه ویژگیهای خاص خود را در خدماتدهندگان میطلبد.
بیگی که ریاست جامعه حرفهای هتلداران استان اصفهان را نیز عهده دار است، در نگاهی تطبیقی به مشکلات جذب نیروی انسانی در هتلهای کیش نسبت به سایر استانها گفت: متاسفانه در کیش برای اسکان نیروهایی که برای کار در هتل جذب میشوند، مشکل داریم. اجاره بهای بالا و تورم روز افزون آن، هزینه سنگینی را متوجه هتلداران میکند. علاوه براین، یکی از مهمترین اولویتهای ما این است که بتوانیم مشکل اسکان و رفاهیات کارکنان هتلها را در کیش برطرف کنیم.
دولت باید اعتقاد به گردشگری و توان اجرایی داشته باشند
پس از آن مسیح الله صفا، پیشکسوت صنعت گردشگری و هتلداری در سخنانی از بیباوری دولتها به گردشگری انتقاد کرد. رئیس پیشین جامعه حرفهای هتلداران جزیره کیش با بیان اینکه متاسفانه بعد از چند دهه هنوز ایرانهراسی در دنیا وجود دارد، گفت: هنوز نتوانستهایم تصویر واقعی و اهل مدارای مردم ایران را در جهان نشان دهیم. از سوی دیگر در دورههایی شاهد بودیم که بسیاری از مسئولان عملاً دیدگاه منفی نسبت به گردشگری داشتند. خصوصا این منفینگری در مورد کیش بیشتر بود. بعضی از مسئولان و نمایندگان مجلس وقتی به کیش میآمدند در حضور ما جاذبهها، دستاوردها و کارهایی را که اینجا انجام شده بود، تحسین میکردند؛ اما وقتی که برمیگشتند روایت دیگری در تهران ارائه میدادند که بیشک آن روایت واقعی نبود. واقعیت همان بود که در کیش میدیدند. جزیره کیش بخشی از کشور ما ایران است، با مردمانی مسلمان و قائل به عرف و شرع. تعداد زیاد مساجد جزیره کیش خود گواه آن است که مردم در این منطقه اعتقاداتشان کمتر از سایر جاهای کشور نیست.
صفا همچنین افزود: متاسفانه تا به امروز، دولتهای ما یا اعتقادی به گردشگری نداشتهاند و یا اگر اعتقادی داشتند نتوانستند آن را اجرا کنند. بعضیها انگار نمیخواستند گردشگری در ایران رشد کند.
پیشکسوت صنعت گردشگری و هتل داری کشور به گردهمایی تورگردانان خارجی که اخیراً در تهران برگزار شد اشاره کرد و گفت: این تور اپراتورهایی که اخیرا به ایران آمدند، چقدر میتوانند در ورود گردشگر خارجی به ایران نقش داشته باشند؟ به طور مثال، کشور آنگولا چه تاثیری میتواند بر ورود گردشگر خارجی به ایران داشته باشد؟
او تاکید کرد که باید چنین برنامههایی با حضور تورگردانان بزرگی که از کشورهای تاثیرگذار تور میآورند به اجرا دربیاید.
اهمیت نگاه ملی و تمرکز بر تمامیتی به نام «ایران»
در ادامه عضو هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران فلسفه ایجاد مناطق آزاد را تمرین مدل پیشرویی از حکمرانی در این مناطق عنوان کرد و گفت با این وجود در کشورهای در حال توسعه با توجه به اینکه مختصات خاص خودشان را دارند مناطق آزاد تعریفهای دیگری پیدا میکند.
مهدی رودبارکی با اشاره به خلاء کار رسانهای و تبلیغاتی برای معرفی جاذبههای گردشگری ایران در سطح دنیا گفت: نه هتلداران و نه هیچ صنف دیگری از بخش خصوصی وظیفه پرزنت کردن جاذبههای گردشگری کشور را ندارند. طبیعی است که حاکمیت باید این کار را انجام بدهد. این تبلیغات طبعاً باید از منطقه شروع شود تا برسد به وضعیتی که در آن کشورها بتوانند با هم رقابت کنند.
او همچنین خاطرنشان کرد که توسعه گردشگری در ایران مستلزم نگاه ملی است و گفت: باید تلاش همه ما این باشد که تمامیتی به نام ایران را در سطح بینالمللی برجسته کنیم. این امر نیازمند یک نگاه ملی در همه ارکان و شئون جامعه و کشور است.
او به تنوع کم نظیر جاذبههای گردشگری از جمله شرایط اقلیمی متنوع در مناطق مختلف ایران اشاره کرد و گفت: در حالی که ممکن است استانهای جنوبی کشور، دغدغه کاهش سفر یا کاهش ضریب اشغال هتلهایشان را در فصل تابستان داشته باشند، مناطقی هم داریم مانند کوهرنگ در چهارمحال و بختیاری یا مشکین شهر اردبیل و مانند آنها که در همین تابستان از آبوهوای مطلوب با دمای پایین برخوردارند؛ طوری که اگر به آنجا سفر کنید شاید باورتان نشود.
انتقاد از گرانی بیرویه پروازها به کیش
بعد از آن رئیس جامعه حرفهای هتلداران جزیره کیش نکاتی را بیان کرد. حسین خوابنما با بیان اینکه ما ۵۳ هتل در جزیره کیش داریم، افزود: ۵۰ هتل دیگر هم در چند سال آینده به بهرهبرداری خواهند رسید؛ با این حال هتلداری در این جزیره مشکلات خاص خودش را دارد. از نمونههای این مشکلات یکی این است که هزینه حاملهای انرژی و به طور مشخص آب و برق برای هتلهای کیش ۵ برابر هتلهای سرزمین اصلی است. در واقع هتلهای سایر نقاط کشور ۲۰ درصد است هزینه برق هتلهای کیش را میپردازند.
او از همراهی مدیران دولتی سازمان منطقه آزاد کیش در دولت جاری تقدیر کرد و گفت: با همه مشکلاتی که وجود دارد، هم جناب آقای دکتر کبیری و هم معاون گردشگری ایشان جناب آقای حسنلو انصافاً با گردشگری همراه هستند؛ اما علیرغم این همراهی، بعضی از مشکلات وجود دارد که باید به آنها اشاره کنم. قیمت بلیت هواپیما به مقصد کیش به شکل عجیبی بالا رفته است. وقتی قیمت بلیت اینقدر گران میشود، طبیعی است که مسافران کمتری به جزیره میآیند.
خابنما با اشاره به اینکه سرمایهگذاریهای بسیار خوبی در حوزه گردشگری و به طور کلی برگزاری رویدادهای مختلف در جزیره کیش انجام شده است، افزود: با این حال موانعی وجود دارد که اجازه نمیدهد این سرمایهگذاریها به بازدهی مطلوب برسد. سالنهای بسیار خوبی برای برگزاری همایشها در کیش ساخته شده؛ ۲۰۰۰ اتاق در هتلها به ظرفیت اقامتی جزیره افزوده شده؛ اما بخش زیادی از این سرمایهها مطابق با پیشبینی به نتیجه نمیرسد! ما در ازای هر اتاق تقریباً باید یک نیرو بگیریم اما عملاً به خاطر موانعی که وجود دارد در بخش اعظم سال، این اتاقها خالی هستند. یکی از موانع همانطور که گفتم مساله پروازها و افزایش بیرویه قیمت بلیت هواپیما است. سوال من این است که در فصل تابستان وقتی خود به خود سفرها به جزیره کیش کاهش مییابد، چرا بلیت هواپیما باید گران شود؟
اهمیت اقناع نمایندگان مجلس برای وضع قوانین کارآمد
پس از آن دیگر، عضو هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران طی سخنانی درباره اهمیت مذاکره بخش خصوصی گردشگری با نمایندگان مجلس برای وضع قوانین کارآمد و اصلاح بعضی از قوانین که مشکلساز هستند، نکاتی را بیان کرد. سید حسن سیادتان گفت: من از همه فعالان محترم بخش خصوصی در حوزه گردشگری تقاضا میکنم که با نمایندگان حوزه انتخابیه خود ارتباط مستقیم داشته باشند و با آنها درباره مسائل صنعت گردشگری صحبت کنند. چرا که اگر ما بتوانیم نمایندگان مجلس را که متولی قانونگذاری هستند به این باور برسانیم که گردشگری را به عنوان یک فرصت ببینند و قوانین مورد نیاز توسعه گردشگری را وضع کنند، آنوقت بسیاری از موانع دست و پاگیر با قوانین خوب و کارآمد از میان برداشته خواهد شد.
او همچنین توضیح داد که تشکل ملی هتلداران ایران به سبب وقت و توانی که برای برگزاری جلسات و مذاکرات با نمایندگان مجلس در سالهای گذشته به خرج داده، توانسته است بخشی از خلاهای قانونی را پر کند. سیادتان گفت: این روند باید ادامه پیدا کند و در استانها و مناطق آزاد هم تشکلهای بخش خصوصی با نمایندگانشان ارتباط داشته باشند.
عضو هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران بر اهمیت واگذاری اختیار نرخگذاری به بخش خصوصی تاکید کرد و یادآور شد که در برنامه هفتم توسعه زمینه برای این تفویض اختیار فراهم است و باید به آن توجه شود.
تلاش جامعه هتلداران برای تسهیل شرایط سرمایهگذاری
نایب رئیس جامعه حرفهای هتلداران ایران نیز در این نشست گفت: سالهاست که تشکل ملی هتلداران برای رفع موانع این صنعت و به طور کلی برای از میان برداشتن مشکلاتی که صنعت گردشگری با آنها روبهروست، تلاش میکند.
شهرام شیروانی گفت: امروز دیگر ظرفیتهای صنعت گردشگری برای توسعه اقتصادی بر کسی پوشیده نیست؛ اما استفاده از این ظرفیتها نیاز به تسهیل شرایط برای سرمایهگذاری دارد. ما طی جلسات مختلف و رایزنیهایی که با نمایندگان داشتیم، این مسائل را تا حد زیادی در مجلس پیش بردیم و به طور مشخص در کمیسیون جهش تولید که به نوعی کمیسیون مرتبط با امر سرمایهگذاری است، جلسات مختلفی داشتیم. خوشبختانه در برنامه هفتم توسعه اتفاقات خوبی افتاد و گردشگری موضوعیت ویژهای پیدا کرد.
او همچنین به تلاشهای هیات مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران برای گرفتن معافیتهای قانونی برای هتلها اشاره کرد و گفت: خوشبختانه پس از جلسات مکرر توانستیم برای هتلهای یک تا سه ستاره معافیت از مالیات بر ارزش افزوده بگیریم. همچنین توانستیم بخشی از معافیتهایی را که برای دورهای در نظر گرفته شده بود و آن دوره تمام شده بود، تمدید و ابقا کنیم. به دنبال این هستیم که معافیت از مالیات بر ارزش افزوده را برای هتلهای ۴ و ۵ ستاره هم بگیریم؛ چرا که اگر این اتفاق بیفتد در واقع بخشی از هزینه سفر مردم کاهش پیدا میکند.
نایب رئیس جامعه حرفهای هتلداران ایران همچنین عنوالن کرد: باید تلاش کنیم هتلهایی که در مناطق آزاد فعالیت میکنند به طور کلی از مالیات بر ارزش افزوده معاف شوند.
او همچنین بر موافقتهایی که برای واردات تجهیزات مورد نیاز هتلها گرفته شد، اشاره کرد و گفت: با پیگیریهای هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران، فهرست بلندبالا و متنوعی از این اقلام به عنوان اقلام مورد نیاز هتلها ارائه شده و در آینده واردات آنها انجام خواهد شد.
ارتقای گردشگری در برنامه توسعه، حاصل تلاشهای جامعه هتلداران
بعد از آن رئیس جامعه حرفهای هتلداران ایران پیرامون مسائل روز صنعت هتلداری و گردشگری کشور صحبت کرد. جمشید حمزهزاده در اشاره به ماهیت و جایگاه تشکل ملی هتلداران کشور گفت: جامعه حرفهای هتلداران ایران در واقع صدای صنعت هتلداری را منعکس میکند و نماینده همه هتلها و جوامع هتلداری استانها و مناطق آزاد در سطح ملی است.
او با بیان اینکه این تشکل در سالهای گذشته کارهای مختلفی انجام داده افزود: قصد ندارم در اینجا عملکرد جامعه هتلداران ایران را تشریح کنم اما واقعیت این است که با توجه به فرابخشی بودن صنعت گردشگری، کار تشکیلاتی در بخش خصوصی این صنعت پیچیدگیهای خاص خود را دارد. با این حال با پیگیریهایی که جامعه هتلداران ایران در این سالها انجام داده، سعی کرده است از حقوق صنف در سطح ملی دفاع کند.
رئیس جامعه حرفهای هتلداران ایران تصریح کرد که این تشکل در جریان تدوین برنامههای ششم و هفتم توسعه حضور و نقش جدی داشته است. حمزهزاده گفت: این نقش خصوصا در ارتباط با برنامه هفتم توسعه پررنگتر هم شد. خوشحالیم که در برنامه هفتم نقش و جایگاه گردشگری برجستهتر شده و موضوعیت بیشتری پیدا کرده است. به صراحت باید گفت که بخش اعظم ارتقای صنعت گردشگری در برنامه توسعه نتیجه پیگیریهای جامعه حرفهای هتلداران ایران بوده است. همانطور که دوستان اشاره کردند، موضوع ارزش افزوده هتلهای یک تا سه ستاره حل شد و آنها از مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند. پیگیر گرفتن این معافیت برای همه هتلها هستیم. همچنین موضوع اقلام و تجهیزات مورد نیاز هتلها هم که یا نمونه ایرانی ندارند و یا اختلاف سطح کیفی نمونههای ایرانی با نمونههای خارجی بسیار زیاد است، بسیار اهمیت دارد. خوشبختانه با پیگیریهایی که انجام دادیم، تدوین آییننامه اقلام وارداتی با حضور ۸ وزیر انجام شد. جامعه حرفهای هتلداران ایران نقش بسیار پررنگی داشت و خوشبختانه بخش قابلاعتنایی از اقلام و تجهیزات مورد نیاز هتلها که باید وارد شود، تدوین شد و به زودی از سوی معاون رئیس جمهور ابلاغ خواهد شد.
حمزه زاده رایزنی برای جلوگیری از افزایش تعرفه برق تاسیسات گردشگری را از آخرین اقدامات جامعه حرفهای هتلداران برشمرد و گفت: این اقدام مشترکت تشکل ملی و وزارت گردشگری خوشبختانه به نتیجه رسید و تعرفه برق تاسیسات گردشگری به یک چهارم از یک درصد کاهش یافت.
رئیس جامعه حرفهای هتلداران ایران عدم توجه به مطالعات نیازسنجی در صنعت گردشگری را یکی از خلاءهای اساسی این صنعت در ایران دانست و گفت: متاسفانه این نیازسنجی در استانها و مناطق آزاد کشور وجود ندارد؛ در حالی که از راه این مطالعات نیازسنجی است که میتوانیم متناسب با ظرفیتها و احتیاجات هر منطقه نسبت به ایجاد زیرساختها اقدام کنیم و در واقع از این طریق ارکان سفر را پوشش دهیم.
حمزهزاده همچنین به جای خالی مشاورههای کارشناسی در ساخت هتلها اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلاتی که در صنعت هتلداری وجود دارد این است که شاهد ساخت هتلهایی هستیم که بدون ضابطه و بدون در نظر گرفتن استانداردها احداث شدند. به این صورت که سرمایهگذار در مرحله بهرهبرداری یک هتل ۴ یا ۵ ستاره تازه متوجه میشود که ۴۰ درصد بیشتر از نیاز واقعی هزینه کرده است. جامعه حرفهای هتلداران ایران پیگیر این موضوع است تا سرمایهگذاران محترم که در واقع سبب رشد و رونق صنعت گردشگری هستند بتوانند از مشاورههای کارشناسی استفاده کنند. مشاوران بسیار خوبی در جامعه هتلداران ایران داریم که هم تجربه عملی دارند و هم دانش کافی. یعنی علم و عمل را توأمان دارند و در این زمینه میتوانند بسیار راهگشای سرمایهگذاران باشند.
حمزهزاده همچنین یادآور شد که هتلهای جزیره کیش باید بیشتر شناخته شوند و افزود: میتوان زمینهای فراهم کرد که در هتلهای ۴ و ۵ ستاره سایر نقاط ایران بستههای تبلیغاتی هتلهای جزیره به مسافران آن هتلها ارائه شود و به طور متقابل هتلهای کیش هم بستههای تبلیغاتی آن هتلها را به مسافران خود عرضه کنند.
پیشنهادهایی در مورد تفکیک نرخ داخی و خارجی هتلها
در ادامه عضو و دبیر هیئت مدیره جامعه حرفهای هتلداران ایران هم پیرامون ضرورت تفکیک نرخ ارزی از نرخ ریالی نکاتی را بیان کرد. کامیار اسکندریان گفت: خدمات ما برای گردشگران خارجی به معنای واقعی با کمترین هزینه و به اصطلاح مفت است. جامعه حرفهای هتلداران ایران در این زمینه جلسات مختلفی با مسئولان ذیربط داشته. پیشنهاد ما این است که نرخ ارزی از نرخ ریالی تفکیک شود. یعنی از گردشگران خارجی نرخ ارزی دریافت شود. پیشنهاد دوم ما این است که اگر بناست از گردشگران خارجی هم ریال دریافت کنیم، نرخ برای گردشگر داخلی و خارجی متفاوت باشد. یعنی اینطور نباشد که از گردشگر خارجی همان رقمی را بگیریم که از هموطنانمان میگیریم.
اسکندریون در این باره افزود: وقتی خود دولت نرخ بازدید از اماکن تاریخی، موزهها و… را گاهی تا ۲۰ برابر برای گردشگران خارجی بیشتر در نظر میگیرد، هتلها چرا باید همان مبالغی را از گردشگران خارجی بگیرند که از هموطنان خودمان میگیرند؟ مبالغی که با احتساب دلار به معنای واقعی ناچیز است و به هیچ وجه در شأن صنعت هتلداری و به طور کلی گردشگری ایران در سطح بینالمللی نیست.
۶۵ درصد از تجربه هر سفر در هتل رقم میخورد
پایان بخش نشست هیئت مدیره جامعه هتلداران ایران در سازمان منطقه آزاد کیش، صحبتهای معاون گردشگری این سازمان بود. علی حسنلو، ایراندوستی را ویژگی همه فعالان گردشگری در کشور دانست و گفت: برای همه ما روشن است که سرمایهگذاری در حوزه گردشگری و هتلداری، دلیل اصلیاش ایراندوستی سرمایهگذاران محترم است. آنها اگر این سرمایهها را چند صد کیلومتر آنطرفتر در کشور دیگری به کار میبستند، بهتر و زودتر نتیجه میگرفتند اما ترجیح دادند سرمایه خود را همینجا به کار ببندند. این موضوع در مورد هتلها بیشتر از سایر حوزهها صدق میکند. شما وقتی در هتل سرمایهگذاری میکنید، نمیتوانید آن را به جای دیگری منتقل کنید، چون وقتی هتل در جایی ساخته شد، دیگر ماندگار است و نمیتوان آن را به جای دیگری برد.
معاون گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش در بیان اهمیت صنعت هتلداری در دنیا گفت: در جهان امروز اثبات شده است که ۶۵ درصد از تجربه گردشگر در مقصد در هتل حاصل میشود و هتل قلب گردشگری است. اگر هتل کیفی نباشد، بخشهای دیگر سفر هم لطمه خواهند دید.
او در اشاره به ویژگیها و جاذبههای منطقه آزاد کیش تصریح کرد که حتی باید از تابستان کیش هم استفاده کرد و به آن به شکل یک موقعیت ویژه نگاه کرد. حسنلو توضیح داد: نباید اینطور نگاه کنیم که آفتاب تابستان کیش یک مشکل است، بلکه باید همین آفتاب را به عنوان یک مزیت در نظر بگیریم. مسافرانی داریم که صبح پرواز میگیرند برای گرفتن همین آفتاب و شب به محل زندگی خود برمیگردند. سازمان منطقه آزاد کیش برای تابستان جزیره برنامههایی دارد و عزمش را برای اجرای این برنامهها جزم کرده است.
معاون گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش در بخش دیگری از اظهارات خود توضیح داد که این سازمان تمام تلاش خود را به خرج میدهد تا فرایند صدور مجوزها را بسیار بسیار کوتاه و در عوض، نظارتها را به مراتب بیشتر کند. او همچنین عنوان کرد که از این پس در منطقه آزاد کیش به ساخت هتلهایی مجوز داده خواهد شد که ویژگیهای خاص و تازهای داشته باشند و بتوانند به داشتههای جزیره اضافه کنند. حسنلو کیش را به طور بالقوه show room صنعت گردشگری ایران دانست و گفت: با توجه به اینکه کیش ویزا نمیخواهد، بستر مناسبی است برای ان معرفی ظرفیتها و جاذبههای دیگر نقاط کشور گردشگران ایرانی و خارجی جزیزه.