رئیس انجمن گردشگری سلامت گفت: یک بیمار خارجی که برای دریافت خدمات درمانی به ایران سفر میکند، بهطور متوسط بین ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ دلار هزینه میکند.
به گزارش«سفر امروز»، به نقل از مهر، گردشگری سلامت یکی از شاخههای نوظهور و رو به رشد در صنعت گردشگری است که در دهههای اخیر به یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی کشورها تبدیل شده است. این نوع گردشگری شامل سفرهایی است که با هدف دریافت خدمات درمانی، بهداشتی یا پیشگیری از بیماریها انجام میشود. گردشگران سلامت اغلب به دنبال خدماتی هستند که از نظر کیفیت بالا و هزینه مقرونبهصرفه باشند. از جراحیهای پیچیده و درمانهای تخصصی تا خدمات زیبایی، آبدرمانی و طب سنتی، تنوع خدمات در این حوزه، گردشگری سلامت را به صنعتی پررونق و جذاب برای سرمایهگذاری تبدیل کرده است. اهمیت گردشگری سلامت نهتنها به دلایل اقتصادی بلکه به دلایل اجتماعی و فرهنگی نیز برجسته است. این صنعت به انتقال دانش پزشکی، ارتقای کیفیت خدمات درمانی محلی، و تعامل فرهنگی میان ملتها کمک میکند. از سوی دیگر، دسترسی آسانتر به فناوریهای پیشرفته پزشکی و نیروی متخصص با مهارت، نقش کلیدی در جذب گردشگران سلامت به مقاصد خاص دارد. به همین خاطر، برای بررسی عمیقتر ابعاد مختلف گردشگری سلامت و چالشها و فرصتهای پیشروی آن، به گفتوگو با محمد جهانگیری رئیس انجمن گردشگری سلامت پرداختهایم.
محمد جهانگیری رئیس انجمن گردشگری سلامت در مورد خدمات بینالمللی سلامت گفت: این موضوع، مقولهای فراگیر و جامع است که شامل چندین حوزه میشود. یکی از این حوزهها، توریسم سلامت یا گردشگری سلامت است. حوزه دیگر، پزشکی از راه دور یا تله مدیسین است. سومین موضوع به حوزه پژوهش، هماهنگیهای آموزشی و ارتقای توانمندسازی مرتبط است. چهارمین حوزه، تجارت سلامت و خدمات سلامت و همچنین تجهیزات و مباحث مختلف این حوزه است. پنجمین موضوع نیز بحث همکاریهای بینالمللی و منطقهای در حوزه بهداشت، درمان و سایر حوزههای مرتبط است. بنابراین، این حوزه بسیار گسترده و جامع است.
سلامت امروز مرز نمیشناسد
رئیس انجمن گردشگری سلامت با تأکید بر اهمیت خدمات بینالمللی سلامت اظهار داشت: امروز سلامت واقعاً مرز نمیشناسد، بهویژه بعد از شیوع کرونا که این موضوع برای همه ثابت شد. دیگر مرزی بین کشورها وجود ندارد و همه باید به یاری یکدیگر بشتابیم. در این میان، ابزارهایی مانند ارتباطات، فضای مجازی، هوش مصنوعی و فناوریهای نوین نقش مهمی ایفا میکنند. پلتفرمها یا همان سکوهای موجود نشان میدهند که موضوع خدمات سلامت بینالمللی فراتر از یک حوزه یا دانشگاه خاص است. این خدمات میتوانند از یک کشور به کشور دیگر ارائه شوند و حتی فردی در یک کشور دیگر نیز میتواند از این خدمات بهرهمند شود. این همان چیزی است که ما از آن به عنوان خدمات بینالمللی سلامت یاد میکنیم.
جهانگیری با اشاره به ظرفیتهای ایران در این حوزه تصریح کرد: ما سالیان سال روی این موضوع تحقیق کردهایم و به همین دلیل ترجیح میدهیم به جای تمرکز صرف بر گردشگری سلامت، از مفهوم گستردهتر خدمات بینالمللی سلامت صحبت کنیم. ایران این ظرفیت را دارد که در منطقه به عنوان محور خدمات بینالمللی سلامت شناخته شود و در ارتقای سلامت کشورهای همسو، توسعه خدمات، صادرات خدمات فنی، پزشکی، بهداشتی و فناوری نوین کمک کند.
وی همچنین به توانمندیهای ایران در حوزههای نوین علمی اشاره کرد و گفت: در زمینه سلولهای بنیادی، ایران یکی از سر آمدهای منطقه است. همچنین در حوزه پیوندهای مختلف و تولید داروها و فناوریهای پزشکی میتوانیم منشأ خدمات برای کشورهای اطراف باشیم و به توسعه آنها کمک کنیم. گردشگری سلامت بخشی از خدمات بینالمللی سلامت است که میتواند در این چارچوب تعریف شود. اما این خدمات گستردهتر از گردشگری سلامت بوده و شامل جنبههای متنوعی از فناوریها، علوم و داروها میشود که امکان توسعه آنها در کشورهای منطقه وجود دارد.
گردشگری سلامت در مسیر رشد جهانی؛ ایران، قطب خدمات پزشکی منطقه
جهانگیری در خصوص وضعیت جذب توریست سلامت در ایران اظهار کرد: گردشگری سلامت به عنوان یکی از مؤلفههای مهم در حوزه پزشکی و سلامت در دنیا شناخته میشود. افراد اگر خدمات مورد نیاز در نزدیکی محل زندگیشان نباشد به شهر یا کشور دیگری سفر میکنند. برخلاف گذشته که دریافت خدمات پزشکی صرفاً به صورت حضوری انجام میشد، امروزه بسیاری از خدمات به صورت مجازی قابل ارائه هستند. حتی خدمات پزشکی میتوانند ترکیبی از خدمات حضوری و مجازی باشند و این موضوع نیاز به سفر را در برخی موارد کاهش میدهد.
رئیس انجمن گردشگری سلامت افزود: بر اساس برخی آمارها، حدود ۱۰ میلیون نفر در سال خدمات سلامت را از کشورهایی به غیر از کشور خود دریافت میکنند. در مورد ایران، آمارهای متفاوتی وجود دارد. منطقهای با جمعیت ۲۵۰ میلیون نفر در اطراف ایران وجود دارد که به خدمات پزشکی ایران نیازمند است و ایران میتواند سهم قابل توجهی از این بازار را در اختیار بگیرد.
وی در بخش دیگری از صحبتهایش به آمارهای جهانی اشاره کرد و گفت: از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، رشد قابل توجهی در حوزههای مختلف سلامت پیشبینی شده است. تمامی مباحث مرتبط با سلامت، از بهبود سلامت عمومی گرفته تا حوزههای مرتبط با غذا، زیبایی و خدمات پزشکی، به عنوان بازاری چند تریلیون دلاری شناخته میشوند. ارزش این بازار در سال ۲۰۲۰ حدود ۴.۵ تریلیون دلار بود و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۷ به ۷ تریلیون دلار برسد. در این میان، یکی از حوزههایی که رشد محسوسی داشته است، ولنس توریسم (Wellness Tourism) یا گردشگری سلامت با هدف ارتقای سلامت است. بر اساس آمارهای جهانی، این حوزه در مدت مذکور رشدی حدود ۲۹ درصد خواهد داشت که بیشترین رشد در میان حوزههای مرتبط با سلامت است. این میزان رشد با رشد ۶ درصدی بهداشت عمومی قابل مقایسه است و علاقه مردم به سلامت فردی و بهبود کیفیت زندگی باعث این رشد چشمگیر شده است.
یک میلیون گردشگر سلامت در ایران؛ آماری امیدوارکننده برای صنعت پزشکی
وی از آمار قابل توجه ورود گردشگران سلامت به ایران خبر داد و گفت: گردشگری سلامت شامل بخشهای مختلفی از جمله توریسم پزشکی است. در این حوزه، آمارها نشاندهنده رشد مناسب این صنعت در کشور است. در سال گذشته بیش از یک میلیون نفر برای دریافت خدمات سلامت به ایران سفر کردهاند. این افراد عمدتاً از مناطق مرزی و شهرهای مختلف وارد کشور شدهاند و بخشی از آنها خدمات بستری دریافت کردهاند، در حالی که آمار مراجعهکنندگان سرپایی بسیار بالاتر است.
جهانگیری همچنین تأکید کرد: بررسیها نشان میدهد که حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد از گردشگران ورودی به ایران، معادل حدود یک میلیون نفر، با هدف دریافت خدمات سلامت به کشور آمدهاند. با توجه به آمار کلی گردشگران ایران که حدود ۵ تا ۶ میلیون نفر در سال گذشته بوده، این رقم نشاندهنده اهمیت و رشد بخش سلامت در حوزه گردشگری است. خدمات ارائهشده در حوزه سلامت نقش کلیدی در جذب گردشگران خارجی به ایران داشته و این صنعت میتواند بهعنوان یکی از محورهای توسعه اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد.
ارتقای جایگاه ایران در گردشگری سلامت با توسعه زیرساختها و پذیرش علمی
رئیس انجمن گردشگری سلامت اعلام کرد: این صنعت علاوه بر ایجاد درآمد، باعث ارتقای شاخصهای علمی، پژوهشی و فناوری در کشور میزبان میشود. اعتماد بیماران خارجی به نظام سلامت و پزشکان ایران، نقش اساسی در رشد این صنعت دارد. امروز به دلیل پیشرفتهای چشمگیر در حوزه سلامت، بسیاری از بیماران خارجی ایران را به عنوان مقصد درمانی خود انتخاب میکنند. این امر نشاندهنده اعتماد جهانی به دانش پزشکی و کیفیت خدمات درمانی کشور است.
وی همچنین بر لزوم توسعه زیرساختهای بهداشتی و درمانی تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: بیمارستانها و کلینیکهای ایران، به ویژه در بخش دولتی، از لحاظ تجهیزات پزشکی در سطح بالایی قرار دارند و پزشکان ایرانی به عنوان دانشمندان برجسته در مرزهای علم فعالیت میکنند. این پیشرفتها ایران را به یکی از مقاصد اصلی گردشگری سلامت در منطقه تبدیل کرده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به مزایای اقتصادی این صنعت اشاره کرد و افزود: توریسم سلامت یکی از مهمترین راههای ارزآوری برای کشور است. این ارزآوری نهتنها به بخش پزشکی محدود نمیشود، بلکه در کل جامعه توزیع میشود. بیماران خارجی که برای درمان به ایران سفر میکنند، علاوه بر پرداخت هزینههای درمان، از هتلها، ناوگان حملونقل، رستورانها و صنایع غذایی استفاده میکنند. همچنین خرید سوغات و استفاده از دیگر خدمات گردشگری نیز به رونق اقتصادی کمک میکند.
جهانگیری با اشاره به تفاوت هزینهها میان توریسم سلامت و توریسم عادی گفت: طبق برآوردها، یک توریست سلامت سه برابر بیشتر از یک توریست عادی هزینه میکند. این تفاوت میتواند تأثیر چشمگیری بر اقتصاد کشور داشته باشد. البته در برخی موارد این رقم حتی بیشتر از سه برابر نیز گزارش شده است. این نشان میدهد که توسعه این صنعت علاوه بر ارزآوری، پتانسیل زیادی برای ایجاد اشتغال و رونق سایر صنایع وابسته دارد.
رئیس انجمن گردشگری سلامت تاکید کرد: توریسم سلامت فرصتی برای تقویت جایگاه ایران در منطقه و جهان است. این صنعت نهتنها به نفع مردم کشور خواهد بود، بلکه به افزایش تعاملات مثبت بینالمللی و ایجاد روابط پایدارتر با کشورهای همسایه نیز کمک خواهد کرد. برای دستیابی به این اهداف، لازم است با برنامهریزی دقیق و سرمایهگذاری مناسب، زیرساختهای لازم برای گسترش این صنعت را فراهم کنیم.
ظرفیت عظیم گردشگری سلامت در ایران؛ فرصتی برای جایگزینی درآمدهای نفتی
سهم کنونی ایران از گردشگری سلامت جهانی بسیار ناچیز است، در حالی که این صنعت میتواند نقشی کلیدی در جایگزینی درآمدهای نفتی و بهبود اقتصاد کشور ایفا کند
جهانگیری، با بیان اهمیت این صنعت در اقتصاد جهانی و ایران، گفت: سهم کنونی ایران از گردشگری سلامت جهانی بسیار ناچیز است، در حالی که این صنعت میتواند نقشی کلیدی در جایگزینی درآمدهای نفتی و بهبود اقتصاد کشور ایفا کند.
وی با استناد به آمارهای بینالمللی افزود: پیشبینی میشود حجم بازار گردشگری سلامت تا سال ۲۰۲۵ به ۱.۱ تریلیون دلار برسد. از این مقدار، سهم بالقوه ایران حداقل ۱۱ میلیارد دلار است، اما در حال حاضر کشور تنها حدود ۱.۲ میلیارد دلار از این ظرفیت را بالفعل کرده است. این آمار نشان میدهد که برای دستیابی به هدف ۶ میلیارد یورویی تعریفشده در برنامه هفتم توسعه، نیاز به رشدی معادل ۵۰۰ درصد داریم، و برای رسیدن به سهم واقعی ایران، این میزان باید حدود ۹۰۰ درصد افزایش یابد.
رئیس انجمن گردشگری سلامت با مقایسه درآمدهای این حوزه و صنعت نفت تصریح کرد: یک بیمار خارجی که برای دریافت خدمات درمانی به ایران سفر میکند، بهطور متوسط بین ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ دلار هزینه میکند. این مبلغ معادل ارزش صادرات ۵۰ بشکه نفت با قیمت ۷۰ دلار است. در حالی که برای تولید و صادرات ۵۰ بشکه نفت هزینههای بالایی صرف زیرساختها و تأسیسات میشود، در حوزه گردشگری سلامت عمده سرمایهگذاریها توسط بخش خصوصی انجام شده و دولت هزینهای برای زیرساختها متحمل نشده است.
