رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران، با تأکید بر ضرورت رویکرد موزه‌ای به روستاهای ثبت جهانی، هشدار داد که این روستاها نباید صرفاً به فضاهایی خالی از زندگی و نمایشی برای گردشگران تبدیل شوند و خواستار تعریف آن‌ها به عنوان «موزه‌های زنده» شد که در آن زندگی واقعی جریان دارد و جامعه محلی نقشی فعال ایفا می‌کند.
به گزارش «سفر امروز» احمد محیط طباطبایی با بیان اینکه بسیاری از روستاهای ثبت‌جهانی دارای هویت تاریخی، معماری بومی، سنت‌های زنده و سبک‌های زیست خاص هستند، به میراث‌آریا گفت: روستاهای ثبت جهانی شده، باید به عنوان موزه‌های زنده تعریف شوند؛ یعنی فضاهایی که در آن زندگی جریان دارد، مردم بومی نقش‌آفرین هستند و گردشگری به شکلی پایدار و متناسب با ظرفیت‌های محلی توسعه می‌یابد.
او با انتقاد از برخی رویکردهای صرفاً تزیینی در معرفی روستاها افزود: اگر تنها به بازسازی ظاهری بسنده کنیم و زندگی واقعی را از روستا حذف کنیم، از اهداف اصلی یونسکو فاصله گرفته‌ایم. جامعه محلی باید از این فرآیند بهره‌مند شود، نه اینکه صرفاً تماشاگر حضور گردشگران باشد.
محیط طباطبایی با اشاره به تعریف نوین موزه‌ها در سطح جهانی، گفت: امروز موزه تنها یک ساختمان نیست، بلکه شیوه‌ای از نگاه به زندگی و حافظه جمعی است. روستاهای ثبت جهانی خودشان موزه‌اند؛ با معماری، آیین‌ها، زبان، غذا، موسیقی و رفتارهای اجتماعی‌شان. این‌ها باید حفظ و معرفی شوند.
او همچنین بر اهمیت معرفی دیجیتال و مشارکتی روستاها تاکید کرد و افزود: هر روستا باید بتواند در فضای مجازی بیان کند که کیست، چه دارد و چرا ارزشمند است. این معرفی باید از دل خود مردم بیرون بیاید، نه صرفاً از نگاه بیرونی و تبلیغاتی.
رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران در پایان با اشاره به تجربه‌های موفق جهانی تصریح کرد: روستاهای ایرانی نباید به شهرک‌های بی‌هویت تبدیل شوند؛ بلکه باید به فضاهایی برای زیست فرهنگی و مشارکت فعال جامعه محلی بدل شوند. اگر قرار است ثبت جهانی شویم، باید جهانی فکر کنیم اما محلی عمل کنیم؛ با گوش دل به صدای مردم همان روستاها.
جمعه ۲۵ مهرماه ۱۴۰۴ سه روستای کندلوس (مازندران)، شفیع‌آباد (کرمان) و سهیلی (هرمزگان) به طور رسمی ثبت جهانی شدند.
