نگاهی به آماری که اخیرا گردشگری سازمان ملل متحد منتشر کرده گواه آن است که گردشگری ایران علی‌رغم تمام ظرفیت‌های بالقوه‌اش همچنان نتوانسته به شرایط پیش از همه‌گیری کرونا بازگردد و تعداد گردشگران ورودی به ایران با کاهش چشمگیر همراه بوده است.
در این شرایط به نظر می‌رسد بخش خصوصی گردشگری امید دارد که با روی کار آمدن دولت چهاردهم موانع و مشکلات ریشه‌ای صنعت گردشگری مورد توجه قرار گرفته و اقدامی اثرگذار برای رفع آنها به انجام برسد.
آنطور که حسن تقی‌زاده انصاری، رییس جامعه گردشگری الکترونیک و مشاور بنیاد علمی اکو- به «سفر امروز» گفته موانع اصلی امروز صنعت گردشگری کشور شامل محدودیت‌ها در حوزه روابط بین الملل، محدودیت‌های فضای مجازی و بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری به دلیل عدم ثبات اقتصادی و موانع اداری است.
موانع و چالش‌های حوزه گردشگری
دولت چهاردهم برای توسعه گردشگری کشور بی‌شک با موانع و مشکلاتی جدی روبه‌رو خواهد بود. تقی‌زاده انصاری ضمن اشاره به این موانع و چالش‌ها اظهار کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که از موانع اصلی صنعت گردشگری ایران، محدودیت در روابط بین‌الملل است که به این عرصه آسیب رسانده و بر نرخ ورود گردشگر به کشور تاثیر منفی گذاشته است. همچنین محدودیت‌های ایجادشده داخلی و خارجی در فضای مجازی را نمی‌توان نادیده گرفت و از سوی دیگر سرمایه‌گذاران گردشگری نیز به دلیل عدم ثبات اقتصادی و موانع اداری تمایلی به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در زیرساخت‌های گردشگری ایران ندارند.
وی ضمن اشاره به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران افزود: تحریم‌های بی‌سابقه بر اقتصاد ایران، مبادلات تجاری کشور را با دنیا محدود کرده و تعداد سفرهای تجاری به ایران را بسیار کاهش داده است. در نظر داشته باشید که در پژوهش‌های مختلف موانع بین‌المللی و سیاسی به عنوان ریشه‌ی سایر موانع به‌ویژه موانع اقتصادی شناسایی شده‌اند. همچنین مشکلات اقتصادی نیز مانع اجرای پروژه های عمرانی و ساختمانی مرتبط با گردشگری وحذف و یا کاهش برنامه‌های تبلیغاتی، جشنواره‌ها، رویدادها، تسهیلات و سایرحمایت‌ها ومشوق‌ها شده است. افزون بر این موارد برخی موانع قانونی هم باعث ناامیدی گردشگران از سفر به ایران شده است. تحقیقات نشان می‌دهد که کشور باید بر روی موضوعات اساسی تمرکز کند تا ایران به مقصد گردشگری جذاب‌تری تبدیل شود، اما متاسفانه راهبردهای کنونی توسعه گردشگری ایران کمکی به رفع این موانع نمی‌کند.
مطالبات بخش خصوصی گردشگری از دولت چهاردهم
این کارآفرین حوزه گردشگری در تشریح مهمترین مطالبات بخش خصوصی گردشگری کشور از دولت چهاردهم ابراز داشت: چنانچه براساس اصل ۴۴قانون اساسی،دولت در راستای عدم تصدی‌گری عمل کرده و عمده اقدامات اجرایی را به بخش خصوصی واگذار کند و خود به سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی برای حضور در بازارهای بین‌المللی و کاهش موانع و چالش‌ها بپردازد، اتخاذ این رویکرد به منزله پیام دعوت از بخش خصوصی برای تبدیل شدن به بازوی اجرایی دولت است.
وی افزود: لازم است که مشوق وحمایت‌های کافی و زمینه‌های حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری فراهم شود. از سوی دیگر بوروکراسی اداری و چالش‌ها و موانع سرمایه‌گذاری درسطوح مختلف نیز باید برطرف شوند. برای بهبود شرایط کنونی همچنین می‌توان استفاده از فناوری اطلاعات، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و نوآوری‌ها و فناوری‌های نوین برای توسعه کارآفرینی و گسترش بازار گردشگری در قالب «توسعه مقاصد گردشگری» و تحقق «آمایش سرزمین» بر محور «عدالت اجتماعی» با اجرای چند طرح پیشران برای توسعه گردشگری پایدار را متناسب با ظرفیت‌های استان‌ها مورد توجه قرار داد.
رییس جامعه گردشگری الکترونیک خاطرنشان کرد: اهتمام دولت به فراهم‌سازی و بهبود زیرساخت‌ها،به‌ویژه درحوزه های اقامتی و پذیرایی و ارایه امکانات برای تسهیل در «مدیریت بهینه زنجیره تامین و ارتقای زنجیره ارزش» می‌تواند به بهبود شرایط تولید و عرضه مناسب‌تر بسته‌های سفر و محصولات گردشگری و صنایع‌دستی کمک کند. افزون بر این توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل به‌ویژه در حوزه حمل و نقل هوایی که سهم اصلی و عمده در ورود گردشگران خارجی و استفاده در سفرهای داخلی و خارجی شهروندان ایرانی دارد، از دیگر نکاتی است که باید طرف توجه قرار گیرد.
موانع داخلی صنعت گردشگری ایران
چالش‌های گردشگری ایران صرفا محدود به تحریم‌ها و انزوای ببین‌المللی کشور نیست و دولت چهاردهم برای توسعه صنعت گردشگری با موانع و مشکلات داخلی نیز رو به رو است.
تقی‌زاده انصاری ضمن اشاره به این چالش‌های داخلی که سد راه توسعه گردشگری کشور شده است، گفت: صنعت گردشگری ایران، علی‌رغم پتانسیل‌های بسیار زیاد با چالش‌های متعدد داخلی وخارجی مواجه است که عدم آگاهی یا وجود تصویر منفی از ایران در بسیاری ازکشورها یکی از این چالش‌ها است. همچنین کمبود منابع برای تبلیغات و بازاریابی مداوم، موثر و با روش‌های نوین، محدودیت‌های فضای مجازی و مشکلات ناشی ازعدم وجود مدیریت یکپارچه از دیگر مشکلات این حوزه هستند.
رییس جامعه گردشگری الکترونیک ایران افزود: گرایش‌های گردشگری و روندهای گردشگری به الگوها و ترجیحات در حال تحول در صنعت سفر اشاره دارد. این روندها از آنجایی مهم هستند که منعکس کننده تغییرات در رفتار مسافران، مقاصد نوظهور، پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تغییرات در اقتصاد و جامعه جهانی هستند. درک این روندها برای انطباق، نوآوری و رقابتی ماندن مشاغل گردشگری بسیار مهم است. آنها به پیش بینی تقاضاهای آینده بازار، بهبود تجربیات گردشگری و هدایت توسعه گردشگری پایدار و مسئولانه کمک می کنند. همراهی با این روندها تضمین می‌کند که صنعت بتواند نیازهای پویای گردشگران و مسافران را برآورده کرده و از فرصت‌های جدید بهره‌برداری وجذب سرمایه‌گذار بهره ببرد. در نظر داشته باشید که روندهای جدید و نوآوری‌ها به طور مداوم صنایع را مختل می‌کنند و صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست. به نظرم همگام شدن با این روندهای نوظهور گردشگری می‌تواند به کسب و کارها کمک کند تا رقابتی باقی بمانند و نیازهای مشتریان را برآورده کنند.
وی در پایان ضمن اشاره به پتانسیل‌های بالای ایران در صنعت گردشگری خاطر نشان ساخت: ایران علاوه بر بهره‌مندی از آثارفرهنگی، تاریخی، مذهبی، ملموس و ناملموس ثبت شده درسطح ملی وجهانی، دو رشته کوه و کویرهایی دارد که باعث شده ایران چهار فصل همزمان داشته باشد و همین امر کشورمان را به مقصدی عالی برای سفر در هر زمان از سال تبدیل کرده است و وجود دو منطقه آبی بزرگ در شمال و جنوب بر این تنوع افزوده است. موقعیت جغرافیایی کشور همچنین باعث شده است که چندین نژاد، قوم و پادشاهی مختلف در دوره‌های تاریخی گوناگون در آن زندگی کنند. با توجه به این واقعیت، محوطه‌های باستانی بسیاری که قدمت برخی از آنها به ۷۰۰۰سال یا بیشتر می‌رسد در سراسر کشور یافت می‌شود. آنچه بر مزیت ایران در صنعت گردشگری می‌افزاید اما این است که ایران یکی از ارزان‌ترین مقاصد گردشگری جهان است و این واقعیت توسط مجمع جهانی اقتصاد (WEF) که ۱۴۱ کشور را بررسی و ارزیابی کرده، گزارش شده است.
