سفر امروز: سیدرضا صالحی امیری در گفتوگویی که امروز منتشر شد، از دستاوردهای سفر ماه اخیر خود به مصر گفت. او که ماه گذشته به دعوت دولت مصر برای حضور در چهارمین نشست وزرای گردشگری گروه دیهشت (D8) به قاهره سفر کرده بود، از «بازسازی روابط» با این کشور به عنوان راهبرد دولت در این خصوص سخن به میان آورد و از گفتوگوهای دو کشور برای گسترش روابط دوجانبه حرف زد. در گزارههایی که بر زبان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی جاری شد، کلیدواژههای مهمی به چشم میخورد که نشان از رکنیت «گردشگری» در ساز و کار دیپلماتیک دولت چهاردهم دارد. صالحی امیری «بازگشایی مسیر مصر» را استراتژی دولت خواند. خوانش سخنان وزیر از منظر زبانشناختی آشکارا به میگوید که بار معنایی ترکیب «بازگشایی مسیر» بر چیزی فراتر از سفرهای تشریفاتی مقامات دیپلماتیک دو کشور دلالت دارد. بازگشایی مسیر میان دو کشور متمدن و صاحب تاریخ، به معنای بسترسازی برای سفرهای شهروندان مصر ۱۱۵ میلیون نفری به ایران ۸۰ و چند میلیون نفری و بالعکس است.
گفتههای صالحی امیری بار دیگر از اعتقاد سازمانی دولت چهاردهم به پیوند ناگسستنی دیپلماسی و گردشگری حکایت میکند. به این معنا که دولت چهاردهم گردشگری را نه صرفا تالی و پیرو سیاست خارجی بلکه همراه و گاهی حتی پیشران دیپلماسی میداند. او گفته: «برای بازسازی روابط با مصر گفتوگوی دو جانبه داشتیم و بعد از فرایند اعتمادسازی برای تسهیل روابط به آنجا رفتم.»
بازسازی، اعتمادسازی و تسهیل روابط بین دو کشور؛ کلیدواژههایی که اگر نام گوینده را بردارند، پر بیراه نیست که فکر کنیم وزیر خارجه یا هر مقامی در دستگاه دیپلماسی کشور آنها را گفته. چنین است که به صراحت باید گفت بخش مهمی از بازسازی روابط با کشورهای دیگر در راهبرد دولت چهاردهم به میانجیِ استفاده از ظرفیتهای گردشگری میسر میشود. این موضوع خصوصا در ارتباط با کشوری مانند مصر اهمیت ویژه دارد. چرا که میدانیم روابط ایران و مصر بعد از انقلاب، دههها قطع بود. سال ۱۳۶۹ یعنی در دوازدهمین سالِ بعد از انقلاب، این روابط به طور محدود از سر گرفته شد اما با گذشت چند دهه همچنان در سطح کاردار و دفاتر حفاظت از منافع باقی ماند. در دولت گذشته هم اگرچه از گسترش روابط با مصر سخن به میان میآمد اما در حد دستور رئیس جمهور فقید به وزارت خارجه در اردیبهشت ۱۴۰۲ به «انجام اقدامات لازم برای تقویت روابط با مصر» متوقف ماند. حالا با سفر رئیس دولت چهاردهم به مصر و روایتی که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از ماموریت خود در سفر به آن کشور ارائه میدهد (تسهیل روابط بین دو کشور) باید گفت روابط ایران و مصر هم به لحاظ اقدامات انجامشده و هم از نظر روشهای گسترش روابط وارد دوره تاریخی جدیدی شده است. دورهای که بناست گردشگری با گسترش خود، سببساز گسترش دو کشور در سطوح کلان ملی شود.
چندی قبل معاون گردشگری وزیر در بیان جایگاه وزارتخانه به همراهی صالحی امیری در سفرهای خارجی رئیس جمهور اشاره کرده و آن را برآمده از اعتقاد پزشکیان به کارکرد انکارناپذیر حوزه کاری وزارتخانه و توانایی شخص وزیر در همراهی با مسایل دیپلماتیک دانسته بود. تعبیری که هر چه از عمر دولت چهاردهم میگذرد، نشانههای مقرون به صحت بودن آن آشکارتر میشود.
صالحی امیری نتیجه به دست آمده از سفر به مصر را مقدمهای برای کارهای بعدی و از جمله امضای تفاهمنامهای مهم میداند: «مقدمات توسعه روابط دیپلماسی گردشگری را فراهم کردیم.» او گفت: «از بخش خصوصی مصر برای مشارکت در پروژههای بزرگ گردشگری ایران دعوت کردیم و آمادهایم تا مسیرهای هوایی و زمینی میان دو کشور تسهیل و تورهای ترکیبی تاریخی و مذهبی طراحی شود. همچنین طرحهای مشترک هتلداری و گردشگری در بستر توافقات راهبردی، فعال شود.»
با اینهمه میدانیم که تمهید یک وزارتخانه به تنهایی برای بهبود روابط خارجی کشور و به تبع آن رونق گردشگری کفایت نمیکند. بلکه گسترش صنعتی فرابخشی مانند گردشگری در گرو همافزایی ارکان و نهادهای مختلف کشور است. امروز تجربه مصر میتواند چراغ راهی باشد برای پیمودن این مسیر در کشورها و مناطق دیگر دنیا. مسیری که پدیده فرهنگی، اقتصادی و مدرنی مانند گردشگری بخش مهمی از راهبری در آن را میتواند بر عهده داشته باشد.